SEO Nedir? Temel Rehber

SEO (Search Engine Optimization) yani Arama Motoru Optimizasyonu, bir web sitesinin Google ve diğer arama motorlarında üst sıralarda görünmesini sağlamak için yürütülen teknik ve içerik odaklı çalışmaları ifade eder. Temel hedef, arama motorlarından gelen organik trafiği artırmak ve bu trafiği iş hedeflerine dönüştürmektir.

SEO Nedir?

SEO; anahtar kelime stratejisi, içerik kalitesi, site mimarisi, sayfa hızı ve güven sinyalleri gibi çok sayıda faktörün bir araya gelmesiyle sonuç veren bütünsel bir disiplindir. Örneğin bir kullanıcı “Ankara’da en iyi kahve dükkanı” diye aradığında, ilk sayfada konumlanan işletmeler daha çok ziyaret alır. SEO bu görünürlüğü kalıcı ve sürdürülebilir kılar.

Ayrıca SEO yalnızca trafik artışı sağlamaz; organik sonuçlarda üst sıralarda yer almak, markanızın güvenilirlik ve otorite algısını da güçlendirir. Kullanıcıların önemli bir kısmı reklam yerine organik sonuçlara yönelir.

SEO Neden Önemlidir?

Dijital dünyada görünür olmak, fiziksel dünyada işlek bir caddede mağaza açmaya benzer. Doğru bir SEO ile siteniz, arama sonuçlarının en yoğun “yaya trafiğine” sahip noktalarında yer alır.

• Daha fazla nitelikli trafik: Üst sıralar, daha çok ve daha ilgili ziyaretçi demektir.
• Güven ve otorite: İlk sayfada yer almak marka güvenilirliğini artırır.
• Reklama bağımlılığı azaltır: Reklam dursa bile organik görünürlük devam eder.
• Yüksek geri dönüş (ROI): Uzun vadede maliyet-etkin bir pazarlama kanalıdır.

Örnek bir içgörü: Kullanıcıların büyük kısmı Google’da ilk sayfanın ötesine geçmiyor. İlk sayfada değilseniz, potansiyel kitlenin önemli bir bölümüne ulaşamıyor olabilirsiniz.

SEO Nasıl Çalışır?

Arama motorları; tarama (crawl), indeksleme (index) ve sıralama (rank) adımlarıyla milyarlarca sayfayı değerlendirir, ardından arama niyetine en uygun sonuçları sunar. SEO çalışmaları bu döngünün her aşamasında sayfanızın avantajlı konuma gelmesini hedefler.

Teknik SEO

Teknik SEO; sitenin arama motorları tarafından taranabilir, indekslenebilir ve hızlı çalışmasını sağlayan altyapı iyileştirmelerinin bütünüdür. Amaç; botların sayfalarınızı doğru anlamasını ve kullanıcılara kusursuz bir deneyim sunmasını sağlamaktır.

Taranabilirlik (Crawlability)

• robots.txt: Yanlışlıkla kritik sayfaları engellemeyin. Gerekliyse sadece admin ve sistem yollarını kapatın.
• XML Site Haritası: Tüm kanonik URL’leri içersin; Search Console’a gönderin.
• Dead Link & 404 Kontrolü: Bozuk linkleri tespit edip 301 ile uygun hedefe yönlendirin.
• Tarama Bütçesi: Düşük değerde filtre/arama sonuçlarını noindex yaparak bütçeyi israf etmeyin.

Örnek robots.txt

User-agent: *
Disallow: /wp-admin/
Allow: /wp-admin/admin-ajax.php
Sitemap: https://www.ornek.com/sitemap.xml

İndekslenebilirlik (Indexability) & Kanoniklik

• Meta Robots: Listeleme sayfaları veya tekrar eden varyasyonlar için noindex, follow.
• rel=”canonical”: Tekrarlı URL’lerde kanonik sayfayı işaret edin.
• HTTP Kodları: 200 başarı, 301 kalıcı yönlendirme, 404/410 silinen içerikler için doğru kullanılsın.

Kanonik örneği

<link rel="canonical" href="https://www.ornek.com/seo-nedir/" />

Performans & Core Web Vitals

• LCP: En büyük içerik öğesi 2.5 sn altında yüklensin.
• INP: Etkileşim tepkisi 200 ms altında olsun.
• CLS: Düzen kayması 0.1 altında kalsın.
• Optimizasyon: Görsel boyutlandırma, lazy-load, CSS/JS küçültme ve kritik CSS kullanımı.
• CDN & Önbellek: Statik dosyaları CDN üzerinden servis edip cache başlıkları ekleyin.

Mobil Uyumluluk & Erişilebilirlik

• Responsive tasarım: Tek kod tabanı; cihaz genişliklerine göre esneyen layout.
• Viewport: Doğru meta ayarı ve uygun font boyutları.
• A11y: Görsellerde alt metin, form etiketleri, kontrast ve odak durumları.

Viewport örneği

<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1" />

Güvenlik & Protokoller

• HTTPS: Tüm sayfalarda SSL; karışık içerik (mixed content) hatalarını temizleyin.
• HSTS & Redirect: HTTP → HTTPS 301; tercihen HSTS etkin.
• WWW/Kök tercihi: Tek tercih belirleyip diğerini 301 ile yönlendirin.

Yapılandırılmış Veri (Schema)

• Article/BlogPosting: Blog yazılarında zengin sonuç şansı.
• FAQPage: SSS bloklarını SERP’te geniş görünüm için işaretleyin.
• BreadcrumbList: Kırıntı navigasyonunu arama sonuçlarına yansıtın.

Kısa JSON-LD örneği (FAQ)

{
"@context":"https://schema.org",
"@type":"FAQPage",
"mainEntity":[
  {"@type":"Question","name":"SEO nedir?","acceptedAnswer":{"@type":"Answer","text":"Arama Motoru Optimizasyonudur."}}
]
}

Uluslararasılaştırma (Varsa)

• hreflang: Dil/bölge eşleşmelerini doğru tanımlayın (tr-TR, en-GB vb.).
• Tekil kanonik: Her dil sürümü kendi kanoniğine işaret etsin.

hreflang örneği

<link rel="alternate" href="https://www.ornek.com/tr/seo/" hreflang="tr-TR">
<link rel="alternate" href="https://www.ornek.com/en/seo/" hreflang="en-GB">
<link rel="alternate" href="https://www.ornek.com/seo/" hreflang="x-default">

Log & İzleme

• Search Console: Tarama istatistikleri, dizin kapsamı, CWV raporları.
• Sunucu logları: Bot davranışlarını ve 4xx/5xx hatalarını inceleyin.
• Monitoring: Uptime, yanıt süreleri ve hata oranları için alarm kurun.

Yaygın Hatalar

• Canlıda noindex unutmak veya tüm siteyi robots.txt ile engellemek.
• Kanonik/redirect döngüleri ve parametreli URL şişmesi.
• Yavaş LCP, yüksek CLS, render-blocking JS/CSS.
• HTTP/HTTPS veya www/non-www karma kullanım.

Hızlı Kontrol Listesi

• ✔ robots.txt ve XML sitemap doğru mu, Search Console’a eklendi mi?
• ✔ Tüm sayfalar HTTPS’de, tek alan tercihine 301 ile sabitlendi mi?
• ✔ Core Web Vitals metrikleri “iyi” eşiğinde mi?
• ✔ Canonical ve meta robots etiketleri doğru mu?
• ✔ 404/410 ve 301 akışı temiz mi, bozuk link yok mu?
• ✔ Schema (Article/FAQ/Breadcrumb) uygulanıp test edildi mi?
• ✔ Mobil kullanılabilirlik ve erişilebilirlik denetlendi mi?

SEO ve Kullanıcı Deneyimi (UX)

Google’ın amacı, arama yapan kişiye en iyi deneyimi sunmaktır. Bu nedenle SEO yalnızca teknik ve içerik optimizasyonu değil; aynı zamanda kullanıcı dostu arayüz, hız, erişilebilirlik ve mobil uyumluluk gibi unsurları da kapsar.

Core Web Vitals (Özet)

• LCP (Largest Contentful Paint): Ana içeriğin hızlı yüklenmesi.
• INP (Interaction to Next Paint): Etkileşimlere düşük gecikmeyle yanıt verilmesi.
• CLS (Cumulative Layout Shift): Sayfa düzeninin stabil kalması.

UX İyileştirme İpuçları

• Okunabilir tipografi ve yeterli satır aralığı kullanın.
• Net ve tutarlı gezinme; kırıntı (breadcrumb) ile bağlamsal konum gösterin.
• Önemli CTA’ları (teklif al, kayıt ol) katmanlı içerikte görünür kılın.
• Mobilde dokunma hedeflerini geniş, formları kısa tutun.
• Medya dosyalarını boyutlandırın, lazy-load uygulayın.

SEO Araçları

Doğru araçları kullanmak hataları hızlı bulmayı ve ilerlemeyi ölçmeyi kolaylaştırır.

• Google Search Console: Dizin, performans ve teknik uyarılar.
• Google Analytics: Trafik kaynakları, kullanıcı davranışları, hedefler.
• Ahrefs / Semrush: Anahtar kelime ve rakip analizi, backlink profili.
• Screaming Frog: Tarama, yönlendirme ve meta veri denetimi.
• PageSpeed Insights: Hız ve Core Web Vitals önerileri.
• Yoast SEO / Rank Math (WP): Başlık, meta ve site haritası yönetimi.

Pratik çalışma akışı önerisi

1. Search Console’da sayfa/dizin sorunlarını tarayın.
2. Screaming Frog ile teknik ve meta hatalarını listeleyin.
3. Ahrefs/Semrush ile fırsat anahtar kelimeleri çıkarın.
4. PageSpeed ile hız darboğazlarını giderin.
5. Analytics ile dönüşüm etkisini takip edin.

2025 SEO Trendleri

• Yapay Zekâ ile İçerik: İçerik araştırma, taslak ve brief üretiminde AI destekli akış.
• Arama Niyeti Derinleşmesi: Bilgilendirici, karşılaştırmalı ve işlemsel niyetlerin net ayrımı.
• Sesli ve Görsel Arama: Soru cümleleri ve görsel etiketleme (EXIF/ALT) önem kazanıyor.
• E-E-A-T (Deneyim dâhil): Uzman yazar, kaynak ve şeffaflık sinyalleri.
• Video & Kısa Form: Video özetleri, zaman damgalı bölümler ve altyazı işaretlemeleri.

SEO Süreci: Adım Adım

1) Keşif ve Hedefler

• İş hedefleri: Trafik, lead, satış, marka otoritesi.
• Mevcut durum: Trafik, içerik envanteri, teknik sağlık.
• KPI’lar: Sıralama seti, organik hedefler, dönüşüm oranı.

2) Anahtar Kelime & Niyet Analizi

• TOF/MOF/BOF kademelendirmesi ile içerik kümeleri oluşturun.
• Uzun kuyruklu (long-tail) sorgularla rekabette avantaj yakalayın.
• Rakip boşluk analizi: Onların sıraladığı ama sizin sıralayamadığınız konular.

3) Teknik SEO Düzeltmeleri

• Taranabilirlik: robots.txt, XML sitemap, 4xx/5xx hataları.
• Kanoniklik ve parametre yönetimi; gereksiz sayfaları noindex.
• Core Web Vitals: Kaynak küçültme, lazy-load, kritik CSS.

4) On-Page & İçerik Üretimi

• H1-H2 hiyerarşisi, tıklanabilir başlık (Title) ve açıklamalar (Meta).
• Arama niyetine uygun kapsam: SSS, tablo, görsel, örnek ve adım listeleri.
• İç bağlantı (hub & spoke): Konu kümelerini birbiriyle ilişkilendirin.
• Schema işaretlemeleri (Article, FAQ, Breadcrumb vb.).

5) Otorite & Dağıtım

• Dijital PR, sektör sitelerinde konuk yazılar, iş birliği içerikleri.
• Sosyal kanallar ve e-posta ile yeni içerik yayılımı.
• İtibar yönetimi: Marka sorguları, yorumlar, yerel alıntılar (citations).

6) Ölçüm & İyileştirme

• Search Console: Sorgu/konum, CTR, dizin durumu.
• Analytics: Hedef/dönüşüm, kullanıcı akışı, çıkış sayfaları.
• Sürekli optimizasyon: Zayıf içerikleri güncelle, yeni alt başlıklar ekle, görselleri geliştir.

Sık Yapılan SEO Hataları

• Noindex/robots yanlışları: Canlıda sayfaları istemeden kapatmak.
• İçerik kopyası ve kanoniklik yokluğu: Parametreli URL enflasyonu.
• Yavaş sayfalar: Büyük görseller, bloklayıcı JS/CSS.
• Zayıf başlık ve açıklamalar: Düşük CTR ve konu belirsizliği.
• İç bağlantı eksikliği: Otoritenin sayfalar arasında dağılmaması.
• Sadece backlink odaklılık: İçerik ve UX ihmal edildiğinde kalıcı sonuç alınamaz.

Case Study (Örnek Senaryo)

Durum: Orta ölçekli bir e-ticaret sitesi, organik trafikte durgunluk yaşıyor. Ürün sayfaları var ancak kategori sayfaları zayıf, site hızı düşük, iç bağlantı stratejisi yok.

Eylem Planı: Kategori açıklamaları yeniden yazıldı, filtre/etiket fazlalıkları kanonikle düzeltildi. 100+ iç bağlantı ile hub & spoke kuruldu. Görseller sıkıştırıldı, lazy-load ve CDN uygulandı. 20 adet TOF blog yazısı ve 10 MOF rehberle içerik kümesi oluşturuldu; kategori sayfalarına bağlandı.

Sonuç (6 ay): Organik oturumlarda anlamlı artış, kategori sayfalarında üst sıralar, dönüşümlerde yükseliş ve ortalama sayfa hızında iyileşme gözlendi.

Sıkça Sorulan Sorular

SEO ile sonuç almak ne kadar sürer?

Rekabete ve sitenin mevcut durumuna göre genelde 3–6 ayda ilk etkiler görülür; 6–12 ayda kalıcı yükseliş hedeflenir.

SEO mu, reklam mı?

Kısa vadede reklam hızlıdır; uzun vadede SEO sürdürülebilir. En iyi strateji, ikisini birlikte kullanmaktır.

Backlink şart mı?

Kaliteli içerik ve iyi bilgi mimarisi şarttır; otorite için ilgili ve doğal bağlantılar hâlâ önemli sinyaldir.

Sonuç

SEO; teknik altyapı, içerik kalitesi, kullanıcı deneyimi ve otorite sinyallerinin birlikte yönetildiği bir süreçtir. Düzenli üretim, ölçüm ve iyileştirme döngüsü kurulduğunda; görünürlük, güven ve dönüşüm artışı doğal olarak gelir. Rehberin bu ikinci bölümüyle birlikte, markanız için uygulanabilir bir yol haritasına sahipsiniz.